Płaskostopie Podłużne
Płaskostopiem określana jest deformacja stopy charakteryzująca się obniżeniem wysklepienia stopy lub jego całkowitym zniesieniem. Osoba z płaskostopiem posiada zwykle dużą elastyczność aparatu więzadłowo-torebkowego stopy, zaburzeniami w obrębie łuków podłużnych oraz łuku poprzecznego, a także odwiedzeniem przedstopia i koślawością tyłostopia. Płaskostopie różnicujemy na podłużne i poprzeczne. Posiadają one jednak inne przyczyny powstawania, dają inne objawy, a także inny kształt stopy.
Pamiętać należy przy tym, że istotna jest tu wszelka aktywność fizyczna, chodzenie boso w celu wzmocnienia stóp.
Przy prawidłowym wysklepieniu stopy posiadamy trzy punkty podparcia tj. na głowie I i V kości śródstopia oraz na guzie piętowym. Dzięki temu wyróżnić można w stopie trzy główne łuki: podłużny przyśrodkowy, podłużny boczny i poprzeczny. Wydolny aparat mięśniowy i więzadłowy warunkuje prawidłowe wysklepienie stopy. Głównymi mięśniami mającymi istotny wpływ na wysklepienie stopy są:
- w łuku podłużnym – piszczelowy tylny, m. strzałkowy długi, m. piszczelowy przedni, m. podeszwowy
- w łuku poprzecznym – piszczelowy tylny, m. strzałkowy długi, m. przywodziciel palucha, m. odwodziciel palucha
Według prawidłowej budowy stopa powinna podpierać się z podłożem za pomocą trzech punktów:
– pięta
– głowa pierwszej kości śródstopia
– głowa piątej kości śródstopia
Zapewnia to optymalne rozłożenie ciężaru ciała podczas biegania, stania, chodzenia. W kwestii płaskostopia podłużnego ciężar ciała nie jest rozkładany prawidłowo, co doprowadza do częstych urazów czy problemów zdrowotnych.
Objawy:
Najczęstszymi objawami płaskostopia podłużnego są:
-pochylenie stopy do wewnątrz
-obniżenie wytrzymałości na obciążenia
-ból stopy utrudniający stanie lub chodzenie
-nierówne ścieranie podeszwy, zwłaszcza po stronie wewnętrznej
-nawracające odciski, nasilone pocenie stóp
-rogowacenie skóry na podeszwowej części stóp
Płaskostopie i wynikające z niego deformacje stopy mogą prowadzić do zaburzeń biomechanicznych nie tylko w stopie, ale także w obrębie całych kończyn dolnych i kręgosłupa. W przypadku płaskostopia podłużnego zaburzenia biomechaniki kończyny dolnej wynikają ze ścisłej zależności sąsiadujących ze sobą stawów. Płaskostopiu podłużnego towarzyszy koślawość stępu, co istotnie przyczynia się do powstawania:
-zapalenia ścięgna Achillesa, ponieważ nieprawidłowo przenoszone są obciążenia na ścięgno przez skośne ułożenie przyczepu ścięgna do kości piętowej
-naderwania/zerwania ścięgna Achillesa poprzez nawracające stany zapalne i mikrourazy, które zmniejszają wytrzymałość ścięgna
-zapalenia rozcięgna podeszwowego w konsekwencji nieprawidłowej mechaniki samego rozcięgna
-ostrogi piętowej
Idąc wyżej płaskostopie podłużne zaburza pracę stawu kolanowego i biodrowego mogąc przyczyniać się do:
-chondromalacji rzepki
-kolana skoczka
-uszkodzenia chrząstki stawowej
-nawracających stanów zapalnych gęsiej stopki i pasma biodrowo-piszczelowego
-dolegliwości bólowych pachwin lub pośladków
-przykurczów zgięciowych stawów biodrowych
– ból stóp, łydek, kolan , czasami również kręgosłupa
– obrzęk
– przewlekły stan zapalny torebek i więzadeł stawowych stopy
– problemy ze ścięgnem Achillesa
Przyczyny:
Najważniejszą przyczyną powstawania płaskostopia jest niewydolność więzadeł i mięśni (głównie m. piszczelowego tylnego) odpowiedzialnych za utrzymanie fizjologicznego wysklepienia stopy. Do ich osłabienia i rozciągnięcia prowadzą najczęściej:
– brak ruchu
– praca stojąca
– niewydolność aparatu więzadłowo- mięśniowego
– źle dobrane obuwie
– otyłość
– cukrzyca
– reumatoidalne zapalenia stawów
– długotrwała gra np. w piłkę nożną, koszykówkę, piłkę ręczną na bardzo twardym podłożu
– dźwiganie ciężarów
– zaniedbałe bilanse badań u dzieci, w tym kontrola rozwoju stóp
-nadmierne i nieprawidłowe obciążenia (dźwiganie ciężarów, długotrwała praca stojąca, nadwaga i otyłość)
-nieprawidłowo dobrane obuwie (zbyt ciasne i zbyt małe buty, twarda podeszwa)
-wielogodzinne chodzenie w butach na wysokich obcasach
-wrodzona wiotkość więzadłowa
-nieprawidłowe ustawianie stóp podczas chodu (na krawędziach, w dużym rozkroku)
-przykurcz mięśnia trójgłowego
-zaburzenia budowy kończyny dolnej
Leczenie:
Aby wyleczyć i zatrzymać deformację stóp bardzo ważny jest tutaj czas! Można to jedynie wyleczyć we wczesnym stadium schorzenia i najlepiej żeby było to jeszcze dziecko ( młody organizm).
Za pomocą wcześniej wykonanego badania komputerowego stóp dobierane są odpowiednia wkładki do obuwia, które mają zatrzymać deformację.
W celu korekcji płaskostopia stosuje się przede wszystkim gimnastykę stóp. Najczęściej są to ćwiczenia rozciągające ( rozciąganie przykurczonych mm. trójgłowych łydek oraz ścięgna Achillesa) , kształtujące ( uczą nawyku prawidłowego ustawiania stóp) , stymulacja mięśni ( chodzenie po nierównej powierzchni). Ponadto zalecane jest korzystanie z : masażu stóp, krioterapii, lampy Sollux, kinesiotaping.
Rehabilitacja płaskostopia
Jako, że wiotki układ więzadłowy i niewydolny układ mięśniowy są typowe dla osób z płaskostopiem to w większości przypadków podstawową formą postępowania leczniczego będą ćwiczenia wzmacniające stopy. Leczenie zarówno dzieci jak i dorosłych zwykle ma charakter zachowawczy. Oprócz ćwiczeń wzmacniających mięśni stóp (głównie m. piszczelowy tylny), a także mięśni kończyn dolnych w programie rehabilitacji stosuje się masaż stóp i kończyn dolnych, kinesiotaping ułatwiający korekcję nieprawidłowego ustawienia stóp oraz poprawę stabilizacji, fizykoterapię mającą na celu poprawienie ukrwienia i odżywienia tkanek miękkich, a także poprawę wzorca chodu. Czynnikiem wspomagającym terapię z fizjoterapeutą będzie stosowanie dynamicznych wkładek korekcyjnych lub specjalnego obuwia ortopedycznego.